اسکلت انسان را استخوان , که جسم جامدي است تشکيل مي دهد و به شکلهاي گوناگون در بخشهاي مختلف بدن قرار دارد . بخش بيروني استخوان بسيار سفت و سخت و مرکب از املاح معدني و مواد آلي است . سرطان استخوان از سنين شيرخوارگي تا سالمندي مي تواند ايجاد شود و سبب فلج عضو و يا مرگ فرد مبتلا شود . سرطان استخوان به سارکوم Sarcome نيز شهرت دارد و در تمام دنيا شايع است . سرطانهاي ديگر بدن از جمله سرطان پستان ، ريه ، پروستات ، تيروئيد و کليه ها نيز قادرند به استخوانها منتقل شده و آن را تخريب کنند .

علل :

ارث و عوامل ژنتيک ، تماس با اشعه و ترکيبات هسته اي ، علل ناشناخته .

علائم :

درد استخوان ، برآمدگي در محل استخوان ، گرم شدن ناحيه تورم ، نازک شدن جدار استخوان و خوردگي استخوان ، کم خوني و ضعف عمومي ، براق شدن پوست در سطح تومور .

تشخيص:

راديولوژي ، سي تي اسکن ، MRI، اسکن هسته اي ، تستهاي اختصاصي و آزمايشگاهي ، بيوپسي از تومور .

درمان :

جراحي ، شيمي درماني ، اشعه درماني .

پيشگيري :

عدم تماس با ترکيبات راديواکتيو و هسته اي . در صورتي که استعداد ژنتيکي وجود داشته باشد انجام آزمايشات طبي در هر 6 ماه توصيه مي شود .

 مري لوله درازي است بين ستون فقرات و جناغ که در دنباله حلق قرار دارد و معده را با حلق مربوط مي سازد ؛ و سرطان آن ، پنجمين سرطان شايع در دنياست که بيشتر در مردان رخ مي دهد . متاسفانه به دليل تشخيص دير هنگام سرطان مري ، اکثرا مرگ زا و کشنده است .

اين نوع سرطان در کمربندي از آسيا ، شمال ايران ( گرگان ، ترکمن صحرا ، هشتپر ) حول کشورهاي چين ، جمهوريهاي آسيايي شوروي سابق ، مغولستان - شايعتر است .

تومورهاي مري دو نوع خوش خيم و بدخيم هستند . در شهرهاي شمالي ايران به دليل استفاده مکرر از غذاهاي نمک دار براي تمام وعده هاي ناهار يا شام استعداد و آمادگي بيشتر به سرطان مري را دارند .

علل :

سيگار کشيدن و استعمال ساير فراورده هاي دخاني ، ترياک کشيدن ، نوشيدن مشروبات الکلي ، نوشيدن چاي داغ ، از عوامل بروز اين سرطان است . از ديگر عوامل مي توان مصرف ماهي دودي ، اغذيه نمک سود مانند کلم شور و خيارشور به مقادير زياد در طي سال ، ماهي شور ، ترشي جات ، سموم قارچها ، کمبودهاي ويتاميني ، املاح و ترکبيات معدني و شيميايي و علل ناشناخته را نام برد .

علائم باليني:

اختلال بلع ، درد زير جناغ ، بي اشتهايي ، کاهش وزن ، خشونت صدا ، خونريزيهاي پنهان گوارشي ، درد ، عفونتهاي مکرر ريوي .

تشخيص :

راديوگرافي با بلع باريم ( ماده حاجب ) ، آندوسکوپي ، نمونه برداري .

درمان :

جراحي ، شيمي درماني و اشعه درماني .

پيشگيري:

بهترين راه پيشگيري از سرطان مري ، عدم استعمال دخانيت و پرهيز از ترياک ، خودداري از نوشيدن مشروبات الکلي و چاي داغ و خوراکيهاي نمک سود است . افرادي که در بلع غذاهاي جامد دچار مشکل باشند ، اما مايعات را به آساني مي توانند بخورند بايد به پزشک مراجعه کنند .

بزرگترين غده بدن که زير ديافراگم ، در پهلوي راست قراردارد وضمن درست کردن صفرا ، موادغذايي سه گانه (قندها ، چربيها ، پروتوئينها ) را جذب مي کند و آنها را تغييرشکل مي دهد. وبراي تغذيه ي سلولها آماده ميسازد .

سرطان کبد ( جگر سياه ) بيشتر در مردان رخ مي دهد و در کشورهايي چون آفريقا ، چين، ژاپن و جنوب شرقي آسيا بسيار شايع بوده و يکي از علل عمده مرگ ومير محسوب مي شود . سرطانهاي ديگر اعضاي بدن از جمله معده ، پانکراس ، روده بزرگ ، ريه ، دهان و مثانه همگي مي توانند به کبد منتقل شوند . و نوعي سرطان ثانويه ايجاد کنند .

علل:

سابقه هپاتيت Bبه صورت مزمن ، برخي قرصهاي هورموني ، آرسنيک ، انگل شيستوميازيس ( که در استان خوزستان شايع است ) وکرم هاي نواري وپهن وبرخي علل ناشناخته ي ديگر.

علائم باليني:

درد ناحيه راست شکم ، بي اشتهايي ، کاهش وزن ،اتساع شکم ، لمس توده اي بزرگ در شکم ، يرقان ،

اختلالات متابوليک و داخلي .

تشخيص:

با بررسي آزمايشگاهي اختصاصي و سي تي اسکن ، را ديولوژي ، MRIو نمونه برداري سوزني مي توان

به تشخيص سرطان کبد دست يافت .

درمان:

با جراحي ، شيمي درماني ، پرتو درماني ، پيوند کبد مي توان تا حدي به درمان نزديک شد اما متاسفانه اکثرا مبتلايان به اين بيماري در کمتر از 6 ماه جان مي سپارند .

پيشگيري:

بهترين راه پيشگيري از بروز سرطان کبد عدم مصرف ترکبيات الکلي و داروهاي تخريب کننده ي کبد و رعايت

بهداشت از نظر انگلهاي بيماري زا است . افراد مبتلا به عفونت مزمن هپاتيت Bبايد مراقبتهاي پزشکي اختصاصي را هرچند ماه انجام دهند .

 لوزالمعده غده بزرگ سرخ رنگ خوشه مانندي است که نزديک معده قرار دارد و سرطان آن يکي از کشنده ترين سرطانها است . از آنجا که به سختي مي توان اين سرطان را در مراحل اوليه تشخيص داد ، در زمان تشخيص آن ، به زندگي چندان اميدي نيست ، بنابراين بايد عوامل بروز بيماري را شناخت و به پيشگيري آن پرداخت . هورمون انسولين و بيکربنات از اين غده ترشح مي شود .

علل :

استعمال دخانيات ، ديابت قندي ، ازدياد سن ، مصرف زياد پروتئينهاي حيواني و چرب ، مصرف زياد قهوه و سابقه مزمن عفونت پانکراس .

علائم باليني :

درد و سوزش سردل ، کاهش وزن ، درد پشت ، بي اشتهايي ، تهوع ، استفراغ ، يرقان ، آشفتگيهاي هيجاني .

تشخيص :

آزمايش خون ، تستهاي اختصاصي توموري ، سونوگرافي ، سي تي اسکن ، آرتريوگرافي ، ERCP، بيوپسي سوزني ( نمونه برداري با سوزنهاي ظريف ) .

درمان :

هر چند در بيش از 90 درصد موارد حتي جراحي و شيمي درماني و اشعه درماني نيز کارساز نيستند اما اگر به صورت اتفاقي و زود هنگام تشخيص داده شود اميد به زندگي مجدد هست .

پيشگيري :

عدم استعمال دخانيت از مهمترين راههاي پيشگيري است . پرهيز از مصرف غذاهاي گوشتي و چرب را نيز بايد مد نظر داشت . با تحت درمان بودن دقيق بيماران ديابتي و انجام آزمايشات چکاپ مداوم نيز مي توان اميد به پيشگيري از بروز اين سرطان را داشت .

 سرفه هاي خشن ، سمج و پيوسته از مشخصات بيماري سياه سرفه است و بدين علت است که به اين اسم شهرت يافته است . استمرار سرفه ها گاهي سبب کمبود شدگي لبها و صورت شده و بيمار را عذاب مي دهد . طول بيماري حدود 6 تا 8 هفته است .

سياه سرفه به شدت مسري است و در افرادي که استعداد اين بيماري را دارند بسيار شايع است . انتقال بيماري از راه استنشاق قطرات ريزي است که طي سرفه هاي شديد بيمار در فضاپراکنده مي شود و به افراد پيرامون بيمار منتقل مي شود. دوره کمون بيماري حدود 6 روز تا 2 هفته است .

در کودکان کمتر از پنج سال اين بيماري از شيوع بالايي برخوردار است و بيشتر از افراد سالمند به آن مبتلا مي شوند . در کشورهاي چون ايران که واکسن سياه سرفه را به طور روتين تزريق مي کنند شيوع عوارض و احتمال مرگ ومير بسيار کم است .

اين بيماري داراي سه مرحله است و هر مرحله داراي علائم باليني خاصي هستند ( مرحله پيش از حمله ، حمله ، نقاهت ) .

تظاهرات باليني :

برونشيت ، آبريزش بيني ، اشک ريزش و قرمز شدن چشمها ، سرفه ، تب خفيف تا شديد ، استفراغ همراه با سرفه ، کبود شدن و اختلالات مغزي .

تشخيص :

از طريق آزمايش خون ، کشت ترشحات بيني و حلق ، رنگ آميزي فلورسنت و علائم باليني بيمار قابل تشخيص است .

عوارض عفونت ريه ( پنوموني ) ، غفونت گوش ، سينوزيت ، خونريزي شبکيه چشم ، خونريزي مغزي ، فتق کشاله ران به دليل سرفه هاي مکرر ، تشنج ، التهاب مغز ، خفگي .

علت مرگ در شير خواران زير پنج ماه به دليل پنوموني ، خفگي و آنسفاليت است .

درمان :

اريترومايسين به صورت شربت يا کپسول به عنوان بهترين درمان است . مصرف کورتن هاي ضعيف و سالبوتامول و اکسيژن گرم و مرطوب و مايعات وريدي نيز به درمان بيمار کمک مي کند .

پيشگيري :

بهترين راه پيشگيري از بروز اين بيماري ، واکسيناسيون است که در ايران در ماههاي 5/1 ، 3 ، 5/4 ، 15 و در 6 سالگي به صورت سه گانه تزريق مي شود .

همچنين فاصله گرفتن از بيماري که مشکوک به سياه سرفه است مي تواند بسيار مفيد باشد .

ميکروب سياه زخم معمولا از طريق حيواناتي چون گاو ، گوسفند ، بز، سگ و خوک به انسان منتقل مي شود . بيماري واگير شاربن مخصوص دامهاست و انسان به صورت اتفاقي در اثر تماس با دام يا فراوردهاي دامي ( شير و گوشت آلوده ) و يا پشم و پوست حيوانات وحشي و اهلي به اين بيماري مبتلا مي شود . در کشورهاي آسياي صغير و خاورميانه و شمال افريقا و جنوب آفريقا اين بيماري شايعتر است .

سياه زخم ( شاربن ) را بيماري پشم ريسان هم نام نهاده اند .

علل بيماري :

عامل بيماري شاربن نوعي ميکروب ميله اي شکل است که به « باسيلوس آنتراسيس » شهرت دارد و مي تواند در اثر تماس با پشم دامها و يا تنفس گرد و غبار دامها و يا مصرف شير و گوشت آلوده به آساني وارد بدن انسان شود .

علائم باليني :

ايجاد يک زخم يا بر جستگي در پوست ، در و تورم ناحيه مبتلا ، بزرگي غدد لنفاوي ، تب ، لرز ، سردرد ، تهوع ، کم اشتهايي ، استفراغ ، کاهش فشار خون . البته علائم باليني بستگي به نوع سياه زخم دارد . مثلا در « سياه زخم جلدي » و « سياه زخم ريوي » و « روده اي » هريک علائم مخصوصي مشاهده مي شود .

تشخيص :

با بررسي در ميکروسکوپ و کاشت ميکروب و روشهاي سرولوژيکي و ايمونوفلورسانس و يا تلقيح به حيوان آزمايشگاهي مي توان به تشخيص بيماري دست يافت .

عوارض :

تنگي نفس ، مننژيت ، عفونت منتشر بدن ، اختلالات قلبي ، ريوي و چشمي ، خونريزي ، تشنج ، احساس خفگي ، سقط جنين به ويژه در حيوانات ، شوک و مرگ .

درمان :

پني سيلين بهترين دارو براي درمان سياه زخم است . با کلرامفنيکل و تتراسايکلين هم مي توان شاربن را درمان کرد . اخيرا سيپروفلوکساسين نيز توصيه مي شود .

پيشگيري :

با رعايت اصول بهداشتي و بهره گيري از دانش دامپزشکي در دامداريها و پاستوريزاسيون شير و فراورده هاي آن ، کنترل کشتارگاهها به خاطر سالم بودن گوشت عرضه شده ، آموزش مراقبتهاي بهداشتي به افرادي که با فرش بافي ، نمد بافي ، کلاه نمدي سازي و کرک حيوانات مشکوک و پشم آنها سر و کار دارند ، مي توان به پيشگيري نسبي دست يافت .

ضد عفوني کردن فراورده هاي دامي در دامداريها و کارخانجات عرضه کننده اين فراورده ها به محلول هاي شيميايي ، مي تواند بسيار سودمند باشد .

ورلد نيوز