زندگی

مرحله ای جدید در روابط افغانستان و آمريکا

ظاهر طنين
سردبير برنامه های بی بی سی برای افغانستان

ديدار رييس جمهور افغانستان از آمريکا، با امضای اعلاميه مشترک هر دو کشور در مورد همکاريهای استراتژيک به منظور آنچه تامين امنيت درازمدت، دموکراسی و رفاه از يک سو و همکاری در جنگ با تروريسم بين المللی، مبارزه با خشونت و افراطگرايی، ريشه کن کردن مواد مخدر و استقرار ثبات و امنيت در منطقه، از سوی ديگر خوانده شده، پايان يافت.

اين اعلاميه يک سند تاريخی است و به نظر می رسد که آغاز يک مرحله جدید در تعيين موقعيت منطقه ای و بين المللی افغانستان، پس از فروپاشی طالبان و بازگشت اين کشور به جامعه جهانی باشد.

متن توافقنامه همکاری های استراتژيک ميان افغانستان و آمريکا

موفقيتی که می تواند بر دورنمای تحولات در افغانستان و منطقه اطراف آن اثرات بزرگی داشته باشد.

همزمان، اين سند نخستين سندی است که به حضور و فعاليت نيروهای آمريکايی در افغانستان بر پايه مناسبات دوجانبه، قانونيت می بخشد.

اما به نظر می رسد اين سند، که بر تعهدات کنونی آمريکا در افغاسنتان مهر تاييد می گذارد، تنها پايه ای برای مناسبات استراتژيک بعدی فراهم کند، مناسباتی که مستلزم همکاريهای مشترک و موافقتنامه های مقتضی بيشتری خواهد بود.

در حال حاضر، طوريکه اعلاميه مشترک همکاريهای استراتژيک نشان می دهد، دولت آمريکا به کمکهای خود در سه عرصه عمده به افغانستان پس از نقشه راه بن که با انتخابات پارلمانی پايان می يابد، ادامه خواهد داد:

حمايت از روند دموکراسی و ايجاد يک اداره سالم، بازسازی و امنيت.

به علاوه، اين سند به نقش فعال افغانستان به عنوان پلی ميان آسيای مرکزی و جنوبی در عرصه روابط اقتصادی و سياسی تاکيد می کند.

با وجود اين تعهدات، همکاريهای نظامی و امنيتی، طوريکه در اعلاميه ديده می شود، همچنان در مرکز روابط دو کشور قرار خواهد داشت.

در عرصه همکاريهای امنيتی، افزون بر ادامه کمک به تشکيل، آموزش، تجهيز پشتيبانی مالی نيروهای امنيتی افغانستان و مبارزه مشترک با تروريسم و مواد مخدر، سه نکته مهم به چشم می خورد:

نخست حمايت آمريکا از افغانستان و اتخاذ تصميمهای لازم در صورتی که تماميت ارضی، استقلال و امنيت اين کشور در خطر قرار گيرد؛ دوم حمايت از ابتکار امنيت مرزها و سوم ادامه دسترسی ايالات متحده به تسهيلات پايگاه هوايی بگرام و ساير تسهيلات در مناطق ديگر افغانستان.

در اين ميان نيروهای آمريکايی آزادی عمل در انجام عمليات نظامی خود را، منتها بر اساس مشورت و ضوابط از قبل تعيين شده حفظ خواهند کرد، البته جورج بوش، رييس جمهور آمريکا در اين رابطه بر مشورت با دولت افغانستان تاکيد کرده است.

به نظر می رسد که سند همکاريهای استراتژيک در حالی که به نگرانيهای افغانستان درباره پشتيبانی آمريکا در دفاع از اين کشور در برابر خطرات امنيتی داخلی و خارجی پاسخ می دهد و تضمينی را برای جلوگيری از سقوط افغانستان به ورطه بحرانی ديگر فراهم می کند، اما دولت آمريکا را به سپردن زندانيان افغان به اين کشور در آينده نزديک و يا کنترل لازم دولت افغانستان بر عمليات نظامی و بازداشت نيروهای آمريکايی در افغانستان متعهد نمی کند.

اين مسايل، برخی ناظران سياسی را واداشته است تا دستاوردهای ديدار رييس جمهور افغانستان از آمريکا را کم اهميت جلوه دهند.

به نظر آنها، از دولت آمريکا انتظار می رفت تا نه تنها به ادامه صلح و تحکيم موقعيت افغانستان متعهد بماند، بلکه گامهايی بردارد که مردم اين کشور به استقلال دولتشان اعتماد بيشتری پيدا کنند.

اگرچه به نظر برخی ناظران، برای کشوری مانند افغانستان که تازه از خاکستر ويرانی سربلند می کند، پشتيبانی آمريکا و حضور آن به خودی خود، با همه مشکلات موجود در کشور هنوز عمده ترين عامل حفظ صلح و ثبات می تواند باشد.