حامد کرزی، رئيس جمهور افغانستان، تاييد کرده است که انتخابات پارلمانی افغانستان در ماه سپتامبر برگزار خواهد شد.
حمزه واعظی
نویسنده افغان مقيم نروژ
آقای کرزی اين اظهارات را پس از ديدار با کوندوليزا رايس، وزير خارجه آمريکا، که به کابل سفر کرده اعلام کرد.
پيشتر مقامات سازمان ملل نيز گفته بودند که انتخابات پارلمانی به تعويق خواهد افتاد. اين انتخابات ابتدا قرار بود همزمان با انتخابات رياست جمهوری افغانستان برگزار شود؛ سپس به ماه مه موکول شد.
توجيهات و تعلل پیاپی دولت مبنی بر به تاخیر انداختن اتخابات پارلمانی، پرسشها و ابهامات زیادی را بر می انگیزد.
این تعلل، با هر استدلال و تدبیری که صورت بگیرد، اولین تخلف آشکار از قانون اساسی شمرده می شود. براساس مفاد صریح قانون اساسی، انتخابات ریاست جمهوری و پارلمانی می باید همزمان برگزار می گردید اما هم اکنون که نزدیک به نیمسال از انتخابات ریاست جمهوری می گذرد، آمادگی و تاریخ قطعی برای برگزاری اتخابات پارلمانی فراهم و تعیین نگردیده است؛ اگرچه ماه سپتامبر برای آن اعلام شده است.
هر چند از دولت نوپای افغانستان که با تکیه برکمکهای بیرونی درحال قامت راست کردن است، نمی توان انتظارات فوق ظرفیت داشت اما این نکته راهم نباید فراموش کرد که این دولت، اولین "بنایی" است که بر خرابه های بحران ریشه مند سیاسی- اجتماعی این کشور، پی ریزی شده است؛ از اینرو اگر این بنا از ابتدا بر ستون های کج و لرزان استوار گردد، نمی توان امید های فخیمی را بربلند قامتی آن معطوف نمود.
به گمان این قلم، به تاخیر انداختن انتخابات پارلمانی عمدتا می تواند برسه گمانه اصلی مبتنی می باشد:
- استقرار پایه های دولت: از نظر رئیس جمهور و همفکران او، شرایط کشور از نظر امنیتی و سیاسی در مرحله گذار قراردارد. آسیب پذیری ناشی از ماهیت این مرحله توجیه قانع کننده ای برای گستردگی حوزه اختیارات ریاست جمهوری و آزادی عمل دولت بشمار می رود.
دولت نو بنیاد و درگیر معضلات پرشمار سیاسی، اقتصادی، امنیتی و ساختاری، نیازمند تحکیم و تثبیت است. در چنین شرایطی، تمرکز قدرت مؤثر ترین و مهمترین عامل بقا و استقرار این دولت نو بنیاد می باشد. وجود پارلمانی با ترکیب غیر قابل پیش گیری، آنهم به همین زودی، موجب توزیع صلاحیت و در نتیجه کاهش قدرت دولت می گردد. کاهش قدرت، ناتوانی و ناکار آمدی دولت جدید را تمدید خواهد کرد.
- ملاحظات قومی: نارضایتی آشکار برخی از سران قومی، بویژه در جنوب، از فرایند برگزاری انتخابات پارلمانی، دلیل قابل تامل برملاحظات موجود نسبت به چگونگی و زمان برگزاری انتخابات پارلمانی بشمار می رود.
نا امنی و نا پایداری اوضاع در جنوب موجب کندی روند انتخابات و اختلال در مشارکت ساکنان این مناطق می گردد. اهمیت اساسی پارلمان در جهت ایجاد توازن و تعدیل قدرت و نیز حساسیت برانگیز بودن مشارکت قومی در این انتخابات، باعث شده است که چانه زنی های داخلی، تصمیمات و اقدامات دولت و رهبری آن را نسبت به تعیین زمان و تشخیص کیفیت و کمیت مشارکت قومی انتخابات پارلمانی، دچار چالش و تزلزل نماید.
تلاشهای جدی چند ماهه اخیر دولت و مقامات نظامی امریکا برای جلب رضایت طالبان مبنی بر شرکت در دولت موجود، نشانه جدید و قابل فهم در جهت ایجاد شرایط امن و مناسب برای انتخابات پارلمانی در جنوب محسوب می گردد.
هراس از نفوذ رقبا ومخالفان: آمادگی جدید رقبای کرزی برای ورود به پارلمان و چشم دوختن آنها به این مرجع به عنوان یک سنگر سیاسی ونیز احتمال نفوذ برخی از گروهها ی تندرو و عناصر مخالف دولت به پارلمان بمنظور ایجاد یک فراکسیون نیرومند درمقابل رئیس جمهور و حکومت او، نگرانی هایی را دامن می زند.
هرچند آقای کرزی پس از پیروزی در انتخابات، برخی از رقبای انتخاباتی خود را تشویق به حضور در پارلمان و ایجاد یک نیروی سیاسی انتقاد گر نمود، اما این اظهارات بیشتر ناشی از پیش بینی های بیم آور سیاسی آینده می باشد تا اعتقاد واقعی به تحقق و تامین چنین شرایطی، چه اینکه، قاعده بازی در ترمینولوژی سیاستگران افغانستان هنوز هم به وارستگی و نهادمندی نرسیده است و این، ناشی از این واقعیت اجتماعی- فرهنگی است که گروهها و سیاستگران این کشور مفهوم دمکراسی را باذکاوت سنتی و ذهن قومی پرداخت گری می کنند. در دستگاه چنین تلقی، رقابت به مفهوم معاندت و انتقاد، معادل براندازی و برافروختگی سیاسی می باشد.
بی مناسبت نیست که دولت و رهبری آن "عنصر زمان" را برای تثبیت قدرت و تحکیم موقعیت خود غنیمت بشمارد. بدینرو، به تاخیر افتادن مدت انتخابات پارلمانی، فرصتهای بیشتری برای خودساختگی و توانگری دولت فراهم خواهد آورد.
تکمیل پروسه خلع سلاح، ادامه مذاکره با نیروهای طالبان، تسلط بر کابینه، تقویت و گسترش پایگاههای نظامی حامیان بین المللی، منفعل کردن عناصر و نیروهای منتقد و رقیب، از پیش نیازهای اساسی انتخابات پارلمانی تلقی می گردد که به مدد عنصر زمان عملی خواهد شد