خشونت عليه زنان را متوقف کنيد!

25 نوامبر، روز جهانی حذف خشونت عليه زنان
 

• "خشونت عليه زنان" به معنی قائل شدن هر گونه خشونت بر اساس جنسيت که نتيجه و يا پيامد احتمالی آن صدمه يا آزار فيزيکی، جنسی يا روانی زنان را در بر داشته باشد، صرفنظر از اينکه در محيط های عمومی و يا در زندگی خصوصی رخ دهد، اطلاق می شود
• ابعاد وسيع خشونت عليه زنان و تبعات آن بويژه پس از جنگ جهانی دوم، سرآغاز شکل گيری تحولات فکری و جنبش های اجتماعی زنان برای رفع خشونت و تبعيض نسبت به زن شد. نهادهای بين المللی، قاره ای و منطقه ای همچون سازمان ملل و ارگانهای وابسته به آن، سازمانهای دفاع از حقوق بشر و سازمانهای غيردولتی نيز در چند دهه اخير به اين کارزار رو به گسترش پيوستند و بررسی ابعاد و اشکال خشونت و تبعيض عليه زنان، پيامدها و تاثيرات آن را بر سلامت و زندگی فردی و اجتماعی زنان و کودکان در دستور کار خود قرار دادند
• مجمع عمومی سازمان ملل در تاريخ 17 دسامبر 1999 در هشتاد و سومين جلسه عمومی دوره پنجاه و چهارم خود و بر اساس گزارش "کميته سوم اجرائی" و با توافق نمايندگان 79 کشور عضو، قطعنامه تعيين روز 25 نوامبر به عنوان "روز جهانی حذف خشونت عليه زنان " را تصويب نمود

شيدا بامداد

• مقدمه
اعمال خشونت به زنان و پيامدهای آن به عنوان مسئله ای جهانی، معضلی خانگی، عارضه ای تاريخی، آشکارا و يا در خفا، زخم کهنه ای است که اعماق عواطف و روان انسانها را مجروح و آرامش آنان را حتی در امن ترين پناهگاهها و خلوت ترين حوزه ارتباطاتشان در هم می شکند، جامعه و واحدهای تشکيل دهنده آن را به لحاظ جسمی و روحی بيمار و نامتعادل مي سازد و عملکرد نهادهای اجتماعی، سياسی، حقوقی، اقتصادی، فرهنگی و خدماتی را مختل و ناکارآمد می کند.
ابعاد وسيع خشونت عليه زنان و تبعات آن بويژه پس از جنگ جهانی دوم، سرآغاز شکل گيری تحولات فکری و جنبش های اجتماعی زنان برای رفع خشونت و تبعيض نسبت به زن شد. نهادهای بين المللی، قاره ای و منطقه ای همچون سازمان ملل و ارگانهای وابسته به آن، سازمانهای دفاع از حقوق بشر و سازمانهای غيردولتی نيز در چند دهه اخير به اين کارزار رو به گسترش پيوستند و بررسی ابعاد و اشکال خشونت و تبعيض عليه زنان، پيامدها و تاثيرات آن را بر سلامت و زندگی فردی و اجتماعی زنان و کودکان در دستور کار خود قرار دادند. نتيجه اين روند تشکيل صدها سازمان و نهاد کوچک و بزرگ در سطوح محلی يا منطقه ای و جهانی، آکادميک و غير آن، هزاران نشست، فراخوان و کنفرانس، تهيه و صدور بيشماری گزارش، اعلاميه، قطعنامه، توصيه نامه، بوده است. با اين چشم انداز که با اقدامات دولتها و البته نهادهای مردمی و اجرای برنامه های مستمر و آينده نگر، خشونت و تبعيض عليه زنان در زندگی فردی و اجتماعی آنان مهار شود.
بر پايه اين باور که شناخت تجارب و تدابير زنان در جوامع ديگر، ما زنان ايرانی را در تلاشمان برای دستيابی به راهکارهای متناسب با ويژگيهای فرهنگی و اجتماعی جامعه ايران در کارزار بزرگمان برای مهار خشونت تواناتر می سازد و نيز به مناسبت فرا رسيدن 25 نوامبر، روز جهانی حذف خشونت عليه زنان، برگردان قطعنامه 134/54 مجمع عمومی سازمان ملل برای تعيين روز جهانی حذف خشونت عليه زنان و خلاصه ای از تاريخچه شکل گيری آن را به تمامی زنان آزاديخواه و فعالان حقوق بشر ايرانی تقديم می کنم.

• تعيين 25 نوامبر به عنوان روز جهانی حذف خشونت عليه زنان
مجمع عمومی سازمان ملل در تاريخ 17 دسامبر 1999 در هشتاد و سومين جلسه عمومی دوره پنجاه و چهارم خود و بر اساس گزارش "کميته سوم اجرائی" و با توافق نمايندگان 79 کشور عضو، قطعنامه تعيين روز 25 نوامبر به عنوان "روز جهانی حذف خشونت عليه زنان " را تصويب نمود.
اين قطعنامه بنا بر پيشنويسی که دو ماه پيش از آن توسط نماينده دومينيکن از سوی نمايندگان 74 کشور به "کميته سوم اجرائی" مجمع عمومی پيشنهاد شده بود، صادر شد. بر اساس مفاد پيشنويس مزبور که عنوان " روز جهانی حذف خشونت عليه زنان" را بر خود داشت، مجمع عمومی، تمامی سازمانها و نهادهای بين المللی ذيربط را به سازماندهی فعاليتهايی گسترده در طرح مسئله خشونت عليه زنان در آن روز دعوت می نمايد. پيشنويس خاطرنشان ميکند که اعمال خشونتهای مزمن عليه زنان فرصتهايی را که آنان برای به دست آوردن برابريهای حقوقی، اجتماعی، سياسی و اقتصادی در جامعه دارند نابود ميکند. اين پيشنويس همچنين از مجمع می خواهد تا بر مفهوم عبارت "خشونت عليه زنان" به صورت زير تاکيد مجدد نمايد:
"خشونت عليه زنان" به معنی قائل شدن هر گونه خشونت بر اساس جنسيت که نتيجه و يا پيامد احتمالی آن صدمه يا آزار فيزيکی، جنسی يا روانی زنان را در بر داشته باشد، صرفنظر از اينکه در محيط های عمومی و يا در زندگی خصوصی رخ دهد، اطلاق می شود.

• قطعنامه شماره54 نشست 134مجمع عمومی سازمان ملل متحد

روز جهانی حذف خشونت عليه زنان
مجمع عمومی برای يادآوری
ــ اعلاميه حذف خشونت عليه زنان، قطعنامه 104/48مجمع عمومی مورخ 20 دسامبر 1993 و قطعنامه 86/52 مجمع عمومی مورخ 12 دسامبر 1997
ــ اعلاميه جهانی حقوق بشر
ــ ميثاق جهانی حقوق مدنی و سياسی
ــ ميثاق جهانی حقوق اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی
ــ کنوانسيون حذف تمامی اشکال تبعيض عليه زنان
ــ کنوانسيون ضد شکنجه و ديگر تنبيهات و برخوردهای شقاوت بار، غير انسانی و توهين آميز
و با توجه به
ــ ميثاق قاره ای منع، مجازات و ريشه کن کردن خشونت عليه زنان مصوب مجمع عمومی سازمان کشورهای قاره آمريکا در بيست و چهارمين نشست دوره ای آن 10 ــ6 ژوئن 1994 (برزيل)
ــ نوزدهمين توصيه های عمومی بر خشونت عليه زنان مصوب نشست يازدهم"کميته رفع تبعيض عليه زنان" در سال 1992
و با در نظر گرفتن
ــ"تدابير آينده نگر نايروبی برای پيشرفت زنان" که خشونت عليه زنان را به عنوان مانعی برای دستيابی به برابری، توسعه و صلح ارزيابی ميکند
ــ"برنامه عملی چهارمين کنفرانس جهانی زنان ــ1997" که يکسری اقدامات يکپارچه معينی را برای پيشگيری و حذف خشونت عليه زنان توصيه ميکند
ــ اجرای کامل " کنوانسيون حذف تمامی اشکال تبعيض عليه زنان"
و نيز با در نظر گرفتن اينکه برخی از گروههای زنان به صورت ويژه ای در برابر خشونت آسيب پذير و بی دفاع ميباشند مانند: زنانی که به گروههای اقليت قومی، دينی يا نژادی تعلق دارند، زنان تنگدست، زنان آواره يا مهاجر، زنان ساکن مناطق دور افتاده، زنان ساکن در زندانها و يا مراکز بازپروری، دختر بچه ها، معلولان و زنانی که در شرايط جنگی يا نظامی دارند زندگی می کنند
و با پذيرش اينکه
ــ خشونت عليه زنان تجلی تاريخی رابطه قدرت نابرابر ميان زن و مرد بوده و منجر به سلطه مرد بر زن و اعمال تبعيض عليه زنان و ممانعت از پيشرفت آنان ميگردد
ــ خشونت عليه زنان يکی از اهرمهای اجتماعی مهمی است که زنان را اجبارا در موقعيت زيردست مردان قرار ميدهد
ــ حقوق بشر زنان و دختر بچه ها به عنوان بخش غيرقابل سلب، اساسی و لاينفک حقوق بشر جهانی محسوب می شود.
ــ حقوق بشر زنان و دختران لزوما بايد بيشتر ترويج و حمايت شود
و با نگرانی از اينکه
ــ زنان به طور کامل از حقوق بشر و آزاديهای اساسی بهره مند نمی شوند
ــ کم و کاستی های ديرپايی که در حمايت و ترويج حقوق و آزاديهايی زنان در ارتباط با خشونت عليه آنان وجود دارد.
و با قدردانی از
ــ همکاری ايجاد شده در ميان نهادهای مربوطه، افراد، بنيادها و ارگانهای سازمان ملل متحد در کشورهای مختلف در مبارزه برای ريشه کن نمودن خشونت عليه زنان
ــ تلاشهای جامعه مدنی و سازمانهای غير دولتی که در بالا بردن آگاهی عمومی و شعور اجتماعی برای درک اثرات منفی خشونت عليه زنان
و با تاکيد مجدد اينکه
ــ بر اساس بند اول اعلاميه حذف خشونت عليه زنان، عبارت "خشونت عليه زنان" به معنی "قائل شدن هر گونه خشونتی که نتيجه و يا پيامد احتمالی آن صدمه يا آزار فيزيکی، جنسی يا روانی زنان را در بر داشته باشد، شامل تهديد به اعمال خشونت، و يا اقدام به زور و محروميتهای غير قانونی از آزاديهای شهروندی، صرف نظر از اينکه در محيطهای عمومی و يا زندگی خصوصی رخ دهد" می باشد.
1ــ مجمع عمومی تصميم ميگيرد که 25 نوامبر به عنوان " روز جهانی حذف خشونت عليه زنان" تعيين شود.
2ــ مجمع عمومی به نحو مقتضی از دولتها، موسسات مربوطه، گروهها، بنيادها و برنامه های منظومه سازمان ملل متحد، ديگر سازمانهای بين المللی و نيز سازمانهای غير دولتی دعوت ميکند تا در اين روز به سازماندهی فعاليتهای گسترده ای برای بالا بردن آگاهی عمومی نسبت به موضوع خشونت عليه زنان بپردازند.

• تاريخچه 25 نوامبر
پيشترها، در کشورهای آمريکای لاتين و شماری ديگر از کشورهای دنيا روز 25 نوامبر تحت عنوان "روز جهانی رفع خشونت از زنان" يا " روز نفی خشونت عليه زنان" و يا "روز پايان خشونت عليه زنان" گرامی داشته می شد. اين روز در آغاز توسط "اولين گردهمائی زنان آمريکای لاتين و کارابين" در بوگوتا، کلمبيا(18 تا 21 جولای 1981) مطرح شد. در آن گردهمائی، زنان شرکت کننده خشونت سيستماتيک نسبت به زنان از ضرب و جرحهای خانگی تا تجاوز و آزار جنسی تا خشونتهای دولتی همچون شکنجه و بدرفتاری با زنان زندانی سياسی را محکوم کرده و روز 25 نوامبر را به عنوان گراميداشت خاطره خواهران "ميرا بال"(Mirabal) تعيين نمودند. اين روز در اصل روزی است که سه زن آزاديخواه در دومينيکن در سال 1960 در دوران ديکتاتوری " رافائل تراجيلو" (Rafael Trujillo 1930-1961) ـبه شکل فجيعی به قتل رسيدند. از آن پس به مناسبت گراميداشت خاطره آنان و نيز آگاه نمودن افکار عمومی از اعمال خشونت به زنان روز 25 نوامبر مورد توجه قرار گرفت.

• خواهران ميرابال
سه دختر خانواده ميرابال، پاتريا، مينروا و ماريا ترزا در سالهای 1924، 1927 و 1935 درمنطقه ای که امروز در جمهوری دومينيکن استان سی باس ناميده ميشود متولد شدند. هر سه تحصيلات متوسطه را به پايان رسانده، مينروا و ماريا برای ادامه تحصيلات وارد دانشگاه شدند. هر سه خواهر و همسرانشان درگير مبارزه با رژيم "تراجيلو" بودند، و عليرغم پيگردها و زندانی شدنهای مکرر به شرکت در فعاليتهای سياسی عليه خودکامگی های " تراجيلو" ادامه ميدادند. در ژانويه 1960، پاتريا هدايت اجلاسی را به عهده داشت که عاقبت در ژوئيه همان سال "نهضت مقاومت سری" را بنياد نهاد.
ازآن پس خواهرها و ساير يارانشان در سراسر کشور بيش از پيش مورد فشار و و آزار رژيم مستبدانه " تراجيلو" قرار گرفتند.
اوايل نوامبر، "تراجيلو" اعلام کرد که دو مشکل اساسی او کليسا و خواهران ميرابال هستند. روز 25 نوامبر، هنگامی که خواهران ميرابال در مسير رفتن به ملاقات همسران زندانيشان بودند، در يک "حادثه رانندگی" کشته شدند. اين حادثه خشم و اعتراض عمومی را برانگيخت. قتل فجيع خواهران ميرابال در واقع رويدادی شد که به نهضت عمومی ضد تراجيلو کمک کرد، چنانکه پس از گذشت يک سال ديکتاتوری تراجيلو سرنگون شد. خواهران ميرابال که به "پروانه های فراموش نشدنی" تشبيه شده بودند سمبل مقاومت ملی و بويژه زنان دومينيکن تبديل شدند، آنچنان که در شعرها، آوازها و کتابها تقدير و تحسين می شدند.
شرح زندگی و مبارزات آنها، الهام بخش تاليف رمانی به نام "در زمان پروانه ها"(In The Time of Butterflies) توسط "جوليا آموازر" (Julia Alvarez) شد. رمان، توصيف رنجها و آلام آنان درآخرين روزهای ديکتاتوری "تراجيلو" است.
خاطره خواهران ميرابال و تلاش و تقلای آنان برای احقاق آزادی وحقوق بشر آنان را به سمبل احترام و الهام در جهان بدل نمود. خواهران ميرابال نمونه های بارز مقاومت در برابر تعصب و خودکامگی هستند. زندگی آنان نه فقط برای مردمان هم دوره شان بلکه پس از مرگشان و نه تنها در جمهوری دومينيکن که در همه کشورهای دنيا سرمشق و احترام انگيز است.

• 25 نوامبر تا 10 دسامبر
کارزاری 16 روزه برای مبارزه با خشونت عليه زنان
در ژوئن 1991، مرکز هدايت جهانی زنان (CWGL) با مشارکت "اولين موسسه جهانی زنان برای زنان، خشونت و حقوق بشر" (Women’s Global Institute on Women, Violence and Human Rights)
و توسط نمايندگان 20 کشور عضو اين دو نهاد بين المللی تدارک و اجرای يک کارزار جهانی 16 روزه برای مقابله با خشونت را به صورت ساليانه اعلام نمود.
اين کارزار طرح مسايل مربوط به زنان بويژه خشونت و حقوق بشر زنان را از 25 نوامبر تا 10 دسامبر مورد توجه قرار می دهد. اين دوره زمانی سالگرد چهار رخداد اجتماعی و تاريخی مهم را در بردارد:
ــ 25 نوامبر، روز جهانی حذف خشونت از زنان
ــ 1 دسامبر، روز جهانی ايدز (World AIDS Day)
ــ 6 دسامبر، کشتار مونتريال در سال 1986( کشته شدن14 دانشجوی زن رشته مهندسی به جرم فمينيست بودن در صحن دانشگاه ) Montreal Ecole Polytechniqu)
ــ 10 دسامبر، روز جهانی حقوق بشر
اگر چه در ابتدا، تنها 23 زن به نمايندگی از 20 کشور جهان آغاز کننده اين حرکت بودند، اما با کوشش بی وقفه زنان و از طريق سازمانها و ارگانهای مربوطه در طول ده سال اخير، نهضت يکپارچه و نيرومندی به وجود آمده است که امروز در بسياری از مناطق، کشورها و شهرهای دنيا 16 روز فعاليت گسترده در جهت افزودن آگاهی عمومی نسبت به مسئله خشونت و حمايت از قربانيان خشونت را دامن می زند و فرياد رسائی را برای متوقف نمودن خشونت عليه زنان سر می دهد.